Bệnh đạo ôn lá là một bệnh nguy hiểm đối với cây lúa, trước đây bệnh đạo ôn chỉ xuất hiện nhiều trong vụ lúa Đông xuân. Tuy nhiên, trong những năm gần đây,
Bệnh đạo ôn lá là một bệnh nguy hiểm đối với cây lúa, trước đây bệnh đạo ôn chỉ xuất hiện nhiều trong vụ lúa Đông xuân. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, bệnh đạo ôn đã gây hại tất cả các vụ lúa trong năm. Hiện nay hầu hết các giống lúa đang được trồng phổ biến trong sản xuất (đặc biệt là những giống có chất lượng gạo ngon đạt tiêu chuẩn xuất khẩu) lại là những giống nhiễm hoặc kháng yếu với bệnh đạo ôn.
Hiện nay trên địa bàn thành phố Tân An gieo sạ được 1.650 ha, giai đoạn đẻ nhánh là 1.650 ha, diện tích nhiễm bệnh đạo ôn lá là 450 ha, TLB phổ biến 5-10% phát sinh trên lúa Hè thu giai đoạn đẻ nhánh ở hầu hết các xã, phường.
* Triệu chứng và tác nhân gây hại
Bệnh do nấm với tên khoa học: Pyricularia oryzae Cav gây ra. Nấm bệnh có thể tấn công trên lá, thân, cổ bông, cổ gié hoặc hạt lúa.
- Trên lá: Vết bệnh ban đầu là những chấm nhỏ màu xanh xám nhạt. Về sau vết bệnh lớn dần có hình thoi, rộng ở phần giữa, nhọn ở 2 đầu, ở giữa vết bệnh màu xám tro, xung quanh nâu đậm, phần tiếp giáp với mô khỏe có màu nâu nhạt. Khi bệnh nặng các vết bệnh nối liền nhau làm cho lá bị cháy, nơi bị nhiễm nặng có thể bị cháy trụi hoàn toàn, bộ rễ bị thối và lúa không hồi phục.
- Trên đốt thân: Vết bệnh màu nâu bao quanh đốt thân làm đốt khô, teo lại. Các đốt thân gần gốc bị mục ra làm cho gốc bị gãy đổ.
- Cổ bông, cổ gié: Vết bệnh ban đầu là một chấm nhỏ màu đen đoạn cổ giáp tai lá về sau lớn dần làm cổ bông héo, bông lúa trắng hoặc lép lửng.
- Trên hạt: Vết bệnh không định hình, có màu nâu xám. Nấm đen ký sinh ở vỏ trấu và có thể ở bên trong hạt. Hạt giống bị bệnh là nguồn truyền bệnh sang vụ khác.
* Điều kiện phát sinh phát triển
Trong điều kiện sản xuất hiện nay, nguồn bệnh luôn có sẵn trên đồng, nếu trời nhiều mây, âm u, ít nắng, thời tiết mát, ẩm độ cao. Biên độ nhiệt giữa ngày và đêm cao càng thích hợp cho bệnh phát triển. Bệnh cũng thường gây hại nặng trên những ruộng sử dụng giống lúa nhiễm bệnh, gieo sạ dày, bón phân thừa đạm...
* Biện pháp phòng trừ
Để hạn chế tác hại của bệnh, khuyến cáo thực hiện một số biện pháp sau:
- Bón phân cân đối NPK cho mỗi đợt, không bón thừa đạm, không nên bón đạm tập trung vào thời kỳ lúa dễ nhiễm bệnh như thời kỳ trổ bông. Khi có bệnh xâm nhập phải giữ mực nước trên ruộng ngập 3-5cm; ngừng bón đạm, ngừng phun phân bón qua lá, chất kích thích sinh trưởng các loại và phun thuốc phòng, trừ kịp thời.
- Thăm đồng thường xuyên để phát hiện bệnh sớm. Khi phát hiện ruộng lúa bị bệnh đạo ôn nên phun thuốc ngay đặc biệt trên các giống lúa nhiễm, phun càng sớm càng tốt. Nên sử dụng một trong các loại thuốc sau: Hoạt chất Isoprothiolane (Fuji one, Fuan, Fuji new…); hoạt chất Tricyclazole (Beam, Flash, Tridozole…), Fenoxanil (Katana 20 SC,…),…
- Đây là bệnh rất khó phòng trị, do đó cần kết hợp các biện pháp phòng và trị thì mới có hiệu quả, phun thuốc phải theo nguyên tắc 4 đúng. Nếu bệnh nặng phải phun lại lần 2 cách lần 1 từ 5-7 ngày.
Lưu ý: Khi phun thuốc không được kết hợp với phân bón lá, ngừng bón đạm và không để ruộng khô nước.
Đặng Thị Lệ Nga – TT DVNN